موافقتنامه شرکا
موافقتنامه شرکا عبارتست از قراردادی بین شرکای یک شرکت تجاری که در آن به حقوق و تعهدات شرکا اشاره شده و به تبعات و اتفاقات حقوقی و تجاری شرکت در نیز شرکا و اثر متقابل بر یکدیگر می پردازد.
اما با لحاظ اینکه این موافقتنامه می تواند در تعارض با برخی مواد قانونی مانند قانون تجارت قرار گیرد، لذا باید در تنظیم آن دقت بسیاری نمود. خصوصا مواد امری مندرج در قانون تجارت باید شناسایی شده و این موافقتنامه در تعارض با آن مواد قرار نگیرد. زیرا بموجب قانون تجارت، کلیه حقوق و تعهدات شرکا و سهامداران در یک شرکت تجاری باید یا بموجب قانون تجارت باشد یا اسناد ثبتی قانونی همانند اساسنامه شرکت.
البته معمولا شرکای تجاری برای مقاصد زیراقدام به تنظیم این قرارداد می نمایند:
- ۱- حفظ محرمانگی و اسرار تجاری خود
- ۲- برای استفاده از آورده های سهامداران نامشهود
- ۳- پیش بینی راهکار حل اختلاف اختصاصی. (البته اداره ثبت اجازه درج چنین بندی را در متن اساسنامه می دهد.)
البته مزایای دیگری در کشورهای دیگر وجود دارد که در ایران قابلیت اجرایی نداشته و نامعتبر است مانند:
- ۴- الزام به تغییر اساسنامه و تغییر شرایط آن در صورت وقوع و تحقق شرایطی خاص.
- ۵-پیش بینی حقوق بیشتر برای سهامداران و شرکای خرد.
- ۶- پیش بینی نحوه ارزیابی و ارزشگذاری سهام شرکت در مواردی که یک شریک یا سهامدار خواستار جدایی از شرکت بوده یا شریک یا سهامدار جدید می خواهد به جمع سهامداران شرکت بپیوندد.
- ۷-محدود نمودن اقدامات سهامداران و شرکا.
ولی در هر حال باید درنظر داشت که اولا این مزایا نمی تواند در مقابل قوانین امری بایستذ ثانیا نمی تواند برای اشخاص ثالث قابل استناد باشد.
در حقوق دیگر کشورها نیز همین چالش وجود داشته و در برخی موارد، موافقتنامه شرکت، علیرغم توافق همه شرکا، نامعتبر خواهند بود و می توان ابطال آنها را از مراجع قضایی خواست.
این قرارداد در ادبیات انگلیسی قرارداد نویسی به Shareholder Agreement یا Stockholder Agreement شهرت دارد. در تعریف این نوع از قرارداد، ویکی پیدیا می گوید:
A shareholders' agreement (sometimes referred to in the U.S. as a stockholders' agreement) (SHA) is an agreement amongst the shareholders or members of a company. In practical effect, it is analogous to a partnership agreement. ... There are advantages of the shareholder's agreement; to be specific, it helps the corporate entity to maintain the absence of publicity and keep the confidentiality. Nonetheless, there are also some disadvantages that should be considered, such as the limited effect to the third parties (especially assignees and share purchasers) and alternation of the stipulated articles can be time consuming...
این قرارداد زمانی تنظیم می شود که شرکا یا سهامداران تشکیل یک شرکت ثبتی را داده اند یا می خواهند بر پایه این قرارداد شرکتی را ثبت نمایند و معمولا برای شراکت از این عنوان استفاده نمی نمایند. البته در برخی کشورها این نوع از قرارداد تشابه زیادی با نهاد Partnership Agreement یا Articles of Partnership دارد. بر مبنای این نوع از قرارداد، زمانی که چند نفر بخواهند آورده های خود را به شراکت گذاشته و در اجرای یک کسب و کار بکار گرفته و در سود و زیان آن شریک باشند ازآن استفاده می نمایند. در کنار این نوع از قرارداد، Joint Venture هم وجود دارد که برخی در مقام بیان تفاوت آن با قرارداد Partnership می گویند، JV برای کسب و کارهای کوچک و با مدت کوتاه استفاده می شود. ضمن اینکه JV برای اجرای مشترک یک تعهد تشکیل می گردد ولی Partnership برای همکاری های بلند مدت مورد استفاده است.