تنظیم و بررسی متن ضمانتنامه

شرط اجازه وزیر یا بالاترین مقام کارفرما:

در فرمت منتشره پیوست آیین نامه تضمین معاملات دولتی در سال ۱۳۹۴ در متن ضمانتنامه انجام تعهدات، قید «مطالبه به شرط تایید وزیر یا بالاترین مقام کارفرما» گنجانده شده است. این متن گرچه برای شرکتهای دولتی الزام آور است ولی برای شرکتهای خصوصی مفهومی ندارد. متاسفانه برخی شعب بانکها این شرط را برای شرکتهای خصوصی هم درج می کنند که باعث می شود این ضمانتنامه قابل مطالبه نباشد. درواقع این شرط بدان معناست که مطالبه وجه ضمانتنامه منوط به تایید وزیر یا بالاترین مقام کارفرما است که دلیل درج این قید معلوم نیست.

شرط اطلاع به ریاست سازمان برنامه و بودجه:

این شرط که قاعدتا برای شرکتهای دولتی است، ولی برخی شعب بانکها برای شرکتهای خصوصی نیز درج می نمایند. این شرط بدان معناست که بانک باید مطالبه و وصول وجه ضمانتنامه از سوی ذی نفع را به اطلاع رییس سازمان برنامه و بودجه برساند. البته درج این شرط در ضمانتنامه هایی که ذی نفع آن شرکت خصوصی است ضرری به منافع ذی نفع وارد نمی سازد ولی مفهومی ندارد.

شرط مطالبه تمام وجه:

برخی بانکها در متن ضمانتنامه بانکی مقرر می کنند که درصورتی ذی نفع می تواند، وجه ضمانتنامه را مطالبه نماید که کل مبلغ را بخواهد و پرداخت جزیی آن امکانپذیر نیست. این شرط گرچه مخالفتی با متن قوانین و آیین نامه ها ندارد ولی کاملا خلاف مصلح و منافع ذی نفع است؛ چراکه مطالبه وجه ضمانتنامه بیش از خسارت وارده یا وجه التزام قراردادی، این حق را به طرف قرارداد می دهد که به محض مطالبه و وصول وجه ضمانتنامه، دعوای خیانت در امانت را در دادگاه علیه ذی نفع مطرح نماید. زیرا ذی نفع فقط در اسباب قراردادی و به میزان قراردادی مجاز خواهد بود، وجه ضمانتنامه را وصول نماید.

شرط تمدید ضمانتنامه:

تنها بخشی از متن ضمانتنامه بانکی که طبق قوانین ایران باید از متن خاصی پیروی نماید متن مربوط به بخش تمدید ضمانتنامه بانکی است. این متن در ماده ۲۶ دستورالعمل ناظر بر ضمانتنامه بانکی (ریالی) مصوب ۲۵/۰۷/۱۳۹۶ شورای پول و اعتبار به شرح زیر آمده است:

«ماده ۲۶ - مؤسسه اعتباري ميتواند ضمانتنامه را صرفاً با رعايت ضـوابط و مقـررات و شـرايط زيـر تمديد نمايد:
۱ -درج متن زير در ضمانتنامه و تکميل آن در زمان صدور ضمانتنامه:
«اين ضمانتنامه بنا به درخواست کتبي----------- (عنوان ذينفع)، واصله تا قبل از پايـان وقـت اداري روز خاتمه اعتبار، قابل تمديد ميباشد و در صورتي که ------- (عنوان مؤسسه اعتباري) قبـل از خاتمه اعتبار اين ضمانتنامه، نتواند و يا نخواهد مدت آن را تمديد کنـد و يـا --------- (عنـوان ضمانتخواه) به هر نحو موجب اين تمديد را فراهم نسازد، ------------ (عنوان مؤسسه اعتباري) متعهد است در صورت مطابق بودن درخواست مطالبه وجه ضمانتنامه توسط ذينفع، وجه ضمانتنامـه را در وجه و يا به حواله کرد -------- (عنوان ذينفع) پرداخت کند.» 

لذا توجه داشته باشید که در متن ضمانتنامه شما، دقیقا این متن قید شده باشد. گرچه اشکالات فراوانی به این متن وارد است.

برخی فرمتهای ضمانتنامه های بانکی:

فرمت ضمانتنامه شرکت در مناقصه (شرکت در فرایند ارجاع کار)

فرم ضمانتنامه بانكي شركت در مناقصه
نظر به اين كه شرکت................... مايل است درمناقصه........................... شركت نمايد، لذا اين بانك از ........................... در مقابل شرکت ....................... براي مـبلغ...................................ريـال (به حروف................................................................ريال) به طور غيرمشروط و غيرقابل برگشت تضمين و تعهد مي نمايد،  چنانچه شرکت ................... به اين بانك اطلاع دهد كه پيشنهاد شركت كننده مذكور مورد قبـــول واقع شده و مشاراليــه از امضاي پيمان مربوط يا تسليم تضمين انجام تعهدات پيمان استنــــكاف نموده است، بانــــك مكلف است مبلغ...................................ريال( به حروف....................................................ريال) مرقوم را به محض دريافت اولين تقاضاي كتبي واصله از شرکت ب......................، بدون اين كه احتياجي به اثبات استنكاف يا اقامه دليل و يا صدور اظهارنامه يا هر نوع اقدامي از مجاري قانوني و  قضايي داشته باشد،  بي درنگ در وجه يا حواله كرد شرکت بازرگانی توسعه صنعت روی پرداخت نمايد.
اين ضمانتنامه تا آخروقت اداري روز......................معتبر بوده و بنا به درخواست شرکت .............. براي هر ميزان مدتي كه درخواست شود قابل تمديد خواهد بود و در صورتي كه بانك نتواند يا نخواهد مدت ضمانتنامه را تمديد نمايد و يا مضمون عنه موجبات تمديد را قبل از انقضاي مدت مذكور نزد بانك فراهم نسازد و بانك را حاضر به تمديد ننمايد، بانك متعهداست بدون اين كه احتياجي به درخواست مجدد باشد، مبلغ مرقوم را بطور كامل در وجه يا حواله كرد شرکت .......................  پرداخت نمايد.
بانك  ............................

فرمت ضمانتنامه انجام تعهدات

معطوفاً به قرارداد شماره………………………………. مورخ……………………………….منعقده بين ............................................... (كارفرما) و شركت ……………………………. (پيمانكار)  مربوط به مناقصه شماره …………… با موضوع ، اين بانك براي اجراي تعهداتي كه پيمانكار به موجب قرارداد اشاره‌ شده در قبال كارفرما به عهده گرفته است ضمانت ميكند در صورتي كه بنا به تشخيص كارفرما ؛ پيمانكار از انجام و اجراي هر يك از تعهدات ناشيه از قرارداد مذكور تخلف ورزد تا ميزان ……………………………….…………………ريال هر مبلغي را به هر عنوان و هر جهتي كه كارفرما تشخيص دهد و مطالبه نمايد به محض دريافت اولين تقاضاي كتبي بدون اينكه محتاج بصدور اظهارنامه يا اقدامي از مجراي قانوني و قضائي و يا مقام ديگر باشد و يا نيازي به اثبات قصور و يا تخلف داشته باشد بلادرنگ در وجه يا حواله كرد كارفرما بپردازد. اين ضمانتنامه تا آخر وقت اداري روز …………………………… …………………….……(……………………………………….) معتبر بوده و بنا به درخواست كارفرما براي مدتي كه درخواست شود قابل تمديد خواهد بود و در صورتي كه اين بانك نتواند يا نخواهد مدت ضمانت را تمديد نمايد و يا پيمانكار موجبات تمديد را قبل از انقضاي مدت مرقوم فوق نزد اين بانك فراهم سازد و اين بانك را حاضر به تمديد ننمايد. در اين صورت اين بانك ضمانت مي نمايد بدون اينكه احتياج به مطالبه باشد مبلغ مرقوم را در وجه يا بحواله كرد كارفرما پرداخت نمايد.