قرارداد کار

قرارداد کار عبارتست از قراردادی که فیمابین یک شخص حقیقی به عنوان کارگر با شخص حقوقی منعقد می گردد و کارفرما متعهد می گردد که در قبال انجام کار مشخص (به صورت پروژه یا کار مستمر) حق الزحمه به کارگر پرداخت نماید.

این نوع از قرارداد، تحت عنوان “قرارداد کار”، “قرارداد پرسنلی”، قرارداد کار موقت/دایم” و “قرارداد کارگری” نگارش شده و باید مفاد آن مطابقت با قانون کار یا قانون استخدام کشوری داشته باشد. به عبارت دیگر، نمی توان در تنظیم قرارداد کاری، شرایطی را در قرارداد گنجاند که مخالف قوانین مربوطه باشد یا تعهدی را مازاد بر شرایط قانون بر کارگر تحمیل نماید. در واقع، این ویژگی، مربوط به قوانین امری است.
مثلا نمی توان در قرارداد کار تحت قانون کار، شرایط فسخ قرارداد کار را با نظر یک‌طرفه کارگر یا کارفرما را گنجاند. به همین منظور در ماده فسخ فرمت منتشره وزارت کار آمده است:”به استناد ماده ۲۵ قانون كار و تبصره آن در قرارداد كار موقت و يا براي انجام كار معين هيچ يك از طرفين به تنهايي حق فسخ آن را ندارند و رسيدگي به اختلافات ناشي از اين نوع قرارداد در صلاحيت هيات‌هاي تشخيص و حل اختلاف مي باشد.”یا به عنوان مثال نمی توان در قالب قرارداد کار، تضمینی از کارگر اخذ کنیم.
متن قرارداد کارگری از سوی وزارت کار و امور اجتماعی منتشر شده و در آدرس زیر در دسترس عموم قرار دارد. لذا سعی کنید تنظیم قرارداد کارگری بر پایه این فرمت صورت پذیرد و اگر کارفرمای شما قرارداد دیگری را برای امضا به شما ارائه می نماید حتما با متخصصین کانون تماس حاصل نمایید.

قانون استخدام کشوری مصوب ۱۳۴۵/۰۳/۳۱ و اصلاحی تا تاریخ ۱۳۷۱/۰۳/۰۳: 

طبق ماده یک این قانون، استخدام دولت عبارت از پذیرفتن شخصی به خدمت دولت در یکی از وزارتخانه‌‌ها یا ‌شرکت‌ها یا مؤسسات دولتی است. این قانون بر شرایط قرارداد کار منعقده بین ارگانهای دولتی و کارگر حاکم بوده و جز در مواردی خاص، تابع قانون کار نیست. طبق این قانون شغل عبارت از مجموع وظایف و مسئولیتهای مرتبط و مستمر و مشخصی است که از طرف سازمان امور اداری و استخدامی کشور بعنوان کار واحد شناخته شده باشد. بنابراین مشاغل، در اختیار سازمان دولتی نیست و عناوین و مشخصات آن تابع مقررات و بخشنامه هایی است که از سوی سازمان امور اداری و استخدامی کشور ابلاغ می گردد. 

قانون کار مصوب ۱۳۶۹/۰۸/۲۹: 

طبق این قانون، کارگر کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق السعی اعم از مزد ، حقوق ، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می کند و کلیه کارفرمایان، کارگران، کارگاه ها، موسسات تولیدی، صنعتی، خدماتی و کشاورزی مکلف به تبعیت از این قانون می باشند. 

توجه: برخی از شرکتها برای فرار از قوانین کار، اقدام به تنظیم “قرارداد ارائه خدمات مشاوره” یا “قرارداد ارائه خدمات” می نمایند. هدف این کارفرمایان اینست که از الزامات قانون کار رهایی یابند. این درحالی است که محتوای قرارداد از درجه اولویت در مقایسه با عنوان قرارداد درخوردار است. بدین معنا که اگر منظور از محتوای قرارداد، قرارداد کاری و کارگری باشد، ادارات کار آن قرارداد را قرارداد کار تحت قانون کار در نظر گرفته و حکم مقتضی را در موارد شکایت کارگر علیه کارفرمای خویش صادر می نمایند. 

قرارداد کار دارای انواع مختلفی است.

• اول: قرارداد دایمی.

قراردادی است که بصورت دایمی از منظر زمان با کارگر منعقد می گردد و مقید به زمان نیست و تا زمان بازنشستگی می تواند ادامه داشته باشد.

• دوم: قرارداد موقت.

قراردادی است که یا از جهت زمان موقت است و یا از جهت نوع کار موقت است.
مثال برای قرارداد کار موقت از جهت زمانی، قرارداد یکساله ای است که اکثر کارفرمایان در حال حاضر با کارگران منعقد می کنند. و مثال برای قرارداد کار موقت از جهت کار موقت نیز قرارداد کاری برای یک پروژه ای خاص است که مدت زمان پایان قرارداد کار، اتمام کار پروژه می باشد.

نمونه قرارداد كار

اين قرارداد به موجب ماده (۱۰) قانون كار جمهوري اسلامي ايران بين كارفرما /نماينده قانوني کارفرما و كارگر منعقد مي شود.
۱)مشخصات طرفين: كارفرما/ نماينده قانوني كارفرما
آقاي/خانم/شركت ........................... فرزند ........................... شماره شناسنامه/شماره ثبت: .......................................................................     به نشانی:...............................................................................................................................................................................................................
و كارگر آقاي/خانم .....................................فرزند ................................... متولد.......................................شماره شناسنامه.................................... 
شماره ملي .......................................... ميزان تحصيلات .......................... نوع و ميزان مهرات: ......................................................                                 به نشاني :................................................................................................................................................................................... منعقد مي گردد.
۲) نوع قرارداد    دائم□               موقت□            كار معين□
۳)نوع كار يا حرفه يا حجم كار يا وظيفه اي كه كارگر به آن اشتغال مي‌‌يابد: ............................... ..................................
 ۴) محل انجام كار: ...............................................................................................................................................................................
۵)تاريخ انعقاد قرارداد: ........................................................................................................................................................................
۶) مدت قرارداد:.....................................................................................................................................................................................
۷) ساعت كار: .........................................................................................................................................................................................
ميزان ساعت كار و ساعت شروع و پايان آن با توافق طرفين تعيين مي‌گردد، ساعت كار نمي تواند بيش از ميزان مندرج در قانون كار تعيين شود ليكن كمتر از آن مجاز است.
۸) حق السعي:
الف) مزد ثابت / مبنا روزانه/ ساعتي  .................................. ريال.
ب) حق مسكن ماهيانه ...............................  ريال.
ج) حق اولاد ماهيانه .......................... ريال.
د) پايه سنوات روزانه........................... ريال.
ه) كمك هزنه اقلام مصرفي خانوار (بن كارگري)ماهيانه ..................................... ريال.
و) ساير مزايا: ....................... ريال.
۹) حقوق و مزايا: حقوق و مزايا بصورت هفتگي / ماهانه كارگر به حساب شماره ............................... نزد بانك........................... شعبه ............ توسط كارفرما يا نماينده قانوني وي پرداخت مي گردد.
۱۰)بيمه: به موجب ماده ۱۴۸ قانون كار كارفرمايان كارگاه هاي مشمول اين قانون مكلفند بر اساس قانون تامين اجتماعي نسبت به بيمه نمودن كارگران واحد خود اقدام نمايند.
۱۱) عيدي و پاداش سالانه: به موجب ماده واحده قانون مربوط به تعيين عيدي و پاداش سالانه كارگران شاغل در كارگاه‌هاي مشمول قانون كار مصوب ۶/۱۲/۱۳۷۰ مجلس شوراي اسلامي به ازاي يك سال كار معادل شصت روز مزد ثابت/مبنا (تاسقف نود روز حداقل مزد روزانه قانوني كارگران) به عنوان عيدي و پاداش سالانه به كارگر پرداخت مي شود. براي كار كمتر از يك سال ميزان عيدي و پاداش و سقف مربوط به نسبت محاسبه خواهد شد.
۱۲) حق سنوات يا مزاياي پايان كار: به استناد ماده ۲۴ قانون كار در صورت خاتمه قراردادكار، كار معين  يا مدت موقت، كارفرما مكلف است به كارگري كه مطابق قرارداد يكسال يا بيشتر، به كار اشتغال داشته است براي هر سال سابقه، اعم از متوالي يا متناوب  بر اساس آخرين حقوق مبلغي معادل يك ماه حقوق به عنوان مزاياي پايان كار(حق سنوات) به وي پرداخت نمايد.
۱۳) فسخ قرارداد: به استناد ماده ۲۵ قانون كار و تبصره آن در قرارداد كار موقت و يا براي انجام كار معين هيچ يك از طرفين به تنهايي حق فسخ آن را ندارند و رسيدگي به اختلافات ناشي از اين نوع قرارداد در صلاحيت هيات‌هاي تشخيص و حل اختلاف مي باشد.
۱۴) ساير: ساير موضوعات مندرج در قانون كار و مقررات تبعي از جمله مرخصي استحقاقي نسبت به اين قرارداد اعمال خواهد شد.
۱۵) اين قرارداد در ۴ نسخه تنظيم مي شود كه يك نسخه نزد كارفرما يك نسخه نزد كارگر يك نسخه به تشكل كارگري (در صورت وجود) و يك نسخه نيز توسط كارفرما به اداره تعاون كار و رفاه اجتماعي محل تحويل مي شود.

محل امضاي كارفرما                                                                            محل امضاي كارگر