قرارداد خرید سهام شرکت
قرارداد خرید و فروش سهام شرکتها و موسسات:
این توافقات از جمله قراردادهای بسیار با اهمیت و مشکل در امر قراردادنویسی است. زیرا اعتبار فروش سهام، تنها با امضای قرارداد خرید و فروش محقق نشده و نیاز به انجام چند مرحله و تنظیم چند سند همزمان است. بسیاری از تنظیم کنندگان این نوع از قراردادها، بدون توجه به مفاد قانونی و اساسنامه شرکتها و موسسات، اقدام به تنظیم قرارداد خرید سهام می‌نمایند که اختلافات بسیاری را بین سهامداران ایجاد نموده است.
صرف اینکه عنوان قرارداد خرید سهام را به صلح تغییر دهید برای انتقال سهام یک شخص حقوقی کافی نیست.
انواع شرکتها طبق قانون ایران:
طبق ماده ۲۰ قانون تجارت، شرکتهای تجارتی بر هفت قسمت است:
۱) شرکت سهامی.
۲) شرکت با مسئولیت محدود.
۳) شرکت تضامنی.
۴) شرکت مختلط غیر سهامی.
۵) شرکت مختلط سهامی.
۶) شرکت نسبی.
۷) شرکت تعاونی تولید و مصرف.
که البته از این عناوین، شرکتهای سهامی، با مسوولیت محدود، تضامنی و تعاونی بیشترین رواج را در شرکتهای ایرانی دارند.
باید توجه داشت که از شرکتهای مندرج در ماده ۲۰ قانون تجارت، شرکتهای تعاونی مشمول قانون جداگانه ای تحت عنوان «قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران» است.
روش های انتقال سهام در شرکتها:
الف-شرکتهای سهامی
-
ارزشگذاری سهام شرکت از طریق استانداردهای حسابداری.
-
تنظیم قرارداد انتقال سهم.
-
تنظیم صورتجلسه هیات مدیره یا مجمع عمومی فوق العاده برای اجازه نقل و انتقال سهام (اساسنامه شرکت برای این مورد باید بررسی شود.)
نمونه صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده در خصوص نقل و انتقال سهام در شرکتهای سهامی خاص
«در صورتیکه وفق اساسنامه از وظایف مجمع باشد»
|
نام شرکت : ………… امضاء هیات رئیسه: امضاء خریدار امضاء فروشنده |
نمونه صورتجلسه هیات مدیره در خصوص نقل و انتقال سهام در شرکتهای سهامی خاص
«در صورتیکه وفق اساسنامه از وظایف هیات مدیره باشد»
|
نام شرکت : ………… امضاء اعضاء هیات مدیره: امضاء خریدار امضاء فروشنده |
-
رعایت حق تقدم در خرید سهام و تایید دیگر سهامداران مبنی بر اسقاط حق تقدم آنان.
-
تهیه دفتر نقل و انتقال سهام و امضای آن.
ماده ۴۰ قانون تجارت: «انتقال سهام بانام بايد دردفترثبت سهام شركت به ثبت برسد وانتقال دهنده يا وكيل يا نمايند قانوني او باید انتقال را دردفترمزبور امضاء كند. درموردي كه تمامي مبلغ اسمي سهم پرداخت نشده است نشاني كامل انتقال گيرنده نيزدردفتر ثبت سهام شركت قيد و به امضاي انتقال گيرنده يا وكيل يا نماينده قانوني او رسيده و ازنظراجراي تعهدات ناشي ازنقل و انتقال سهم معتبرخواهد بود. هرگونه تغييراقامتگاه نيزبايد به همان ترتيب رسيده وامضاء شود. هرانتقالي كه بدون رعايت شرايط فوق بعمل آيد ازنظر شركت و اشخاص ثالث فاقد اعتبار است.»
-
رعایت تشریفات احتمالی برای انتقال سهام.
برای نمونه به تشریفات زیر که در یکی از اساسنامه شرکتها قید شده است توجه کنید:
«هر صاحب سهمی که بخواهد تمام یا قسمتی از سهام خود را منتقل نماید بایدقصد خود را کتبا به وسیله پست سفارشی به دیگر سهامداران اطلاع دهد. سایر سهامداران باید ظرف سی روز قیمتی را که حاضرند بابت سهام بپردازند طی اطلاعیه ای کتبی به فروشنده سهام اعلام کند. صاحب سهمی که سهام خود را جهت فروش عرضه نموده است اختیار خواهد داشت که ظرف سی روز از تاریخ دریافت اطلاعیه اخیرالذکر، سهام خود را به قیمتی که سایر سهامداران پیشنهاد کرده اند به آنها بفروشد یا سهام سایر صاحبان سهام را به همان قیمت خریداری نماید. پس از رعایت مراتب فوق، فروشنده مجاز است سهام خود را به شخص حقیقی یا حقوقی که مورد تایید هیات مدیره باشد بفروشد.»
ب-شرکتهای با مسوولیت محدود
-
ارزشگذاری سهم الشرکه شرکت از طریق استانداردهای حسابداری.
-
تنظیم قرارداد انتقال سهم الشرکه در دفترخانه اسناد رسمی (معمولا به صورت صلحنامه است)؛ مگر در اساسنامه به گونه ای دیگر تنظیم شده باشد.
«ماده ۱۰۳ قانون تجارت: انتقال سهم الشركه بعمل نخواهدآمدمگربموجب سندرسمي.» البته اساسنامه می تواند خلاف این ماده نوشته باشد.
لازم به ذکر است که اگر نقل و انتقال سهم الشرکه به صورت رسمی باشد، باید مالیات نقل و انتقال سهم الشرکه قبل از تنظیم صلحنامه پرداخت گردد. به عبارت دیگر، دفترخانه قبل از تنظیم صلحنامه انتقال سهم الشرکه نامه ای را خطاب به اداره مالیات به شما تسلیم می نماید که باید با مراجعه به اداره مالیات مفاصاحساب نقل و انتقال سهم الشرکه اخذ و به دفترخانه ارائه نماید.
-
تنظیم صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده مطابق نصاب تشکیل و نصاب رای مندرج در قانون تجارت
«ماده ۱۰۲ قانون تجارت: سهم الشركه كه شركاءنمي توانندبه شكل اوراق تجارتي قابل انتقال اعم ازبااسم ويابي اسم وغيره درآيدسهم الشركه رانمي توان منتقل به غيرنمودمگربارضايت عده ازشركاءكه لااقل سه ربع سرمايه متعلق به آنهابوده واكثريت عددي نيزداشته باشند.»
نمونه صورتجلسه نقل و انتقال سهم الشرکه در شرکتهای با مسئولیت محدود
مجمع عمومی فوق العاده
|
نام شرکت…..................................... شماره ثبت ….......................... و شناسه ملی .......................... سرمایه ثبت شده …........................... ریال در تاریخ …....................... ساعت …................... مجمع عمومی فوق العاده شرکت با حضور کلیه شرکاء/ اکثریت شرکاء در محل شرکت تشکیل و نسبت به نقل و انتقال سهم الشرکه خانم ها / آقایان …..................................... به خانم ها / آقایان …..................................... بشرح ذیل اتخاذ تصمیم شد. نام شرکاء میزان سهم الشرکه پس از مذاکره مقرر شد که خانم / آقای …................................. به شماره ملی ........................ به خانم / آقای …................................. احدی از شرکاء یا وکیل رسمی شرکت وکالت داده شد که ضمن مراجعه به اداره ثبت شرکتها نسبت به ثبت صورتجلسه و پرداخت حق الثبت و امضاء ذیل دفتر ثبت اقدام نماید. |
لازم به ذکر است که اگر نقل و انتقال سهام سهامداری مورد معامله باشد که یکی از اعضای هیات مدیره هم باشد، لازم است درکنار اقدامات فوق الذکر در شرکتها، مجمع عمومی عادی برای انتخاب عضو هیات مدیره جدید و نیز صورتجلسه هیات مدیره برای تعیین سمت اعضای هیات مدیره و امضای مجاز نیز تهیه و به اداره ثبت شرکتها تسلیم گردد.