قرارداد حفظ حقوق معنوی
برخی قراردادها دربردارنده حقوق معنوی هستند. این حقوق معنوی می‌تواند در اسناد یا اموالی باشد که طرفین قرارداد بر مبنای اقتضای اجرای تعهدات قراردادی به یکدیگر می‌دهند یا به‌عنوان محصول اجرای تعهدات قراردادی ایجاد می‌شود. درهرحال، طرفین قرارداد می‌توانند یکدیگر را به حفظ این حقوق طی قرارداد جداگانه ملزم نمایند؛ البته هر مالی حائز یک سری تعهدات راجع به نحوه‌ی رعایت حقوق معنوی است؛ مثلاً اگر آن مال، اثر ادبی و هنری باشد یا اگر حق اختراع یا دانش فنی باشد متفاوت خواهد بود.
الف. مسؤولیت ناشی از حفظ حقوق معنوی
الزاماتی که می‌توان در ذیل قرارداد حفظ حقوق معنوی برای طرف قرارداد درج نمود عبارتند از:
الف- نوع و حدود استفاده و بهره‌برداری.
ب- منع فروش یا اجاره.
ج- منع افشا.
ب. اعطای وصف استقلال به قرارداد حفظ حقوق معنوی جدای از قرارداد اصلی.
۱- عدم نقض حقوق معنوی شخص ثالث
اطمینان از این‌که کالای فروخته‌شده یا کار قابل‌انجام تحت قرارداد مشمول نقض حقوقی معنوی شخص ثالث از جهت طراحی، استفاده از یک فرایند تحت لیسانس، قطعه یا قطعات متشکله‌ی کالا نباشد بسیار مهم است. در این راستا تنها کاری که می‌توان انجام داد اخذ اقرار از فروشنده یا ارائه‌دهنده‌ی خدمت مبنی بر عدم نقض حقوق معنوی اشخاص ثالث و اخذ تعهد جبران خسارات احتمالی وارده از نقض تعهد در صورت ادعای شخص ثالث علیه خریدار است.
۲- تعهدات ذیل حفظ حقوق معنوی
ممکن است در قراردادهای ارائه‌ی خدمت یا خرید، یک طرف متعهد گردد جهت اجرای تعهدات قراردادی اقلامی را به پیمانکار تسلیم نماید که حقوق معنوی آن اقلام متعلق به کارفرماست؛ لذا باید در قرارداد درج گردد که اولاً، حقوق مادی و معنوی این اقلام به‌موجب قرارداد منتقل نشده و کماکان تحت مالکیت کارفرماست، ثانیاً پیمانکار متعهد می گردد که حقوق معنوی این اقلام را رعایت نموده و مسؤولیت های نگارش شده تحت بند الف این بخش را نیز رعایت می‌نماید.
ج. نحوه‌ی نگارش قرارداد
۱- تعیین دقیق اسناد، طرح‌ها و اموالی که مشمول حفظ حقوق معنوی می‌گردند.
۲- تعیین محدوده تعهدات راجع به حفظ حقوق معنوی: این محدوده معمولاً شامل ممنوعیت‌هایی است که غالباً موارد زیر را در بر می‌گیرد: حق تولید و باز تولید، حق توزیع، کپی برداری، تکثیر، نشر، تغییر، اصلاح، تحریف، ترجمه، تهیه عکس و فیلم، اسکن، تدوین، باز طراحی.
۳- اعطای وصف استقلال به این قرارداد. بدین معنا که رعایت مفاد این قرارداد نباید صرفاً در طول مدت اعتبار قرارداد اصلی باشد بلکه باید به‌گونه‌ای نگارش گردد که التزام به قرارداد حفظ حقوق مادی و معنوی، برحسب نوع حقوق معنوی، بیشتر از مدت قرارداد اصلی یا حتی مادام‌‌العمر صورت پذیرد. این موضوع درخصوص قرارداد حفظ محرمانگی نیز جاری است.
۴- درج ضمانت اجرای مستقل از قرارداد اصلی. یکی از مشکلات ذیل این قرارداد این است که در صورت نقض تعهد معنوی، میزان خسارت واقعی در شماری از موارد قابل‌تعیین و تقویم نیست. به عبارت دیگر، برای جبران این نوع نقض تعهد باید از خسارت فرضی استفاده نمود. حتی در برخی کشورها به دلیل عدم قابلیت تقویم خسارات معنوی در برخی موارد، قانون‌گذار اقدام به تعیین محدوده خسارات قابل‌مطالبه تحت عنوان خسارات معنوی نموده است و قضات محاکم می‌توانند در چارچوب این محدود، حکم صادر نمایند.
مثلاً در بخش سوم ذیل بند ۵۰۴ قانون (دائمی) ایالات متحده آمریکا چنین آمده است:
«جبران‌ها برای نقض حقوق معنوی: خسارات و منافع:
(بخش سوم) خسارات قانونی.
(۱) ... به استثنای بند (۲) این زیربخش، مالک حق اختراع می‌تواند در هر زمان قبل از صدور حکم قطعی، به جای خسارت و سود واقعی، تقاضای خسارت قانونی را به مبلغی نه کمتر از ۷۵۰ دلار یا نه بیشتر از ۳۰۰۰۰ دلار که دادگاه صحیح تشخیص دهد، برای کلیه نقض‌های حقوق معنوی مربوط به این دعوی کند، در هر موردی که یک متخلف به تنهایی مسؤول تلقی گردد، یا دو یا چند متخلف به صورت تضامنی مسؤولیت باشند، بنماید...»
(U.S. Code § 504 - Remedies for infringement: Damages and profits:
…
(c) Statutory Damages.
(۱) Except as provided by clause (2) of this subsection, the copyright owner may elect, at any time before final judgment is rendered, to recover, instead of actual damages and profits, an award of statutory damages for all infringements involved in the action, with respect to any one work, for which any one infringer is liable individually, or for which any two or more infringers are liable jointly and severally, in a sum of not less than $750 or more than $30,000 as the court considers just.…)
د. نمونه ماده قراردادی
"كليه ی اسناد، اطلاعات و مدارك فني ارائه شده به فروشنده، ازجمله حقوق مادي و معنوي انحصاري خريدار تلقي شده كه به رسم امانت نزد فروشنده مي‌باشد بنابراين:
الف - فروشنده تحت هيچ عنوان حق واگذاري و ارائه آن‌ها را به هر صورت جزئاً يا كلاً به غير ندارد.
ب - كاركنان فروشنده مسؤوليت فوق را بر عهده دارند و تخلف آن‌ها درحكم تخلف فروشنده قرارداد است.
ج- حفظ حقوق معنوی متعلقه تا یک‌سال پس از انقضای مدت قرارداد لازم‌‌الرعایه است."
«فروشنده، خريدار را در برابر تمام دعاوي، ادعاها ، تقاضاها، دادرسي‌ها، خسارات، هزينه‌ها، مخارج و هر نوع هزينه‌ی مربوط به نقض حقوق مادي و معنوي اعم از حقوق مالكيت صنعتي، حق اختراع، حق ليسانس، نام و شهرت تجاري، علائم تجاري، ساير حقوق حمايت‌شده‌ی مربوط به هر يك اقلام تولیدی، فرایندهای تولید، كار موضوع قرارداد يا مواد تهيه‌شده توسط فروشنده و مصرف‌شده در رابطه با كار موضوع قرارداد مصون نگاه خواهد داشت و غرامت خواهد داد.»
لازم به ذکر است که معمولا قرارداد حفظ حقوق معنوی را به صورت توامان با قرارداد حفظ محرمانگی نگارش می کنند.
NON-DISCLOSURE AND INTELLECTUAL PROPERTY RIGHTS AGREEMENT